Εμπόδια είναι αποφασισμένη να βάλει η Κύπρος στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αν η Άγκυρα δεν συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις της Ε.Ε., αναγνωρίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία. Παρά τις προσπάθειες, ωστόσο, Ελλάδας και Κύπρου, οι 27 αρνήθηκαν να παγώσουν την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, υιοθετώντας πάντως μία πιο «σκληρή γλώσσα» απέναντι στην Άγκυρα. Την ίδια ώρα ο Ερντογάν ζητά αμεσότερη εμπλοκή των ΗΠΑ, στο Κυπριακό.
«Η Τουρκία, συνεχίζει να αρνείται να σεβαστεί την υποχρέωσή της για πλήρη και χωρίς εξαιρέσεις εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Συμφωνίας της Άγκυρας», επισημαίνεται στο κείμενο συμπερασμάτων της χθεσινής συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. Το πρωτόκολλο της συμφωνίας αυτής, υποχρεώνει την γείτονα να αναγνωρίσει όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., επομένως και την Κυπριακή Δημοκρατία, κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει πράξει. Παρ’ ότι κατέληξαν σ’ αυτό το καθόλου αισιόδοξο συμπέρασμα, οι ΥΠΕΞ της Ε.Ε. αρνήθηκαν να προχωρήσουν σε «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Τουρκία, παρά τις σχετικές πιέσεις που δέχτηκαν από τον υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου, Μ. Κυπριανού και τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της χώρας μας, Δ. Δρούτσα.
Συγκεκριμένα οι 25 υπουργοί Εξωτερικών βρέθηκαν απέναντι στο «ελληνοκυπριακό στρατόπεδο». Η προεδρεύουσα μάλιστα Σουηδία, με τη Βρετανία στο πλευρό της τάχθηκαν ενθέρμως υπέρ της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, ενώ την ίδια ώρα κάποιες άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, ήταν πιο συγκρατημένες.
Στο χθεσινό συμβούλιο των ΥΠΕΞ της Ε.Ε., Ελλάδα και Κύπρος επεδίωξαν να επηρεάσουν τη στάση των 27 απέναντι στην Τουρκία προς μία πιο σκληρή κατεύθυνση, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι προ τριετίας η Ε.Ε. είχε ζητήσει από την Άγκυρα να εξομαλύνει τις σχέσεις τις με την Κύπρο, χωρίς ανταπόκριση. Αυτό που κατάφεραν, ωστόσο, ήταν η υιοθέτηση μίας πιο «σκληρής γλώσσας» στα σημεία που αναφέρονται στην Τουρκία, στο κείμενο συμπερασμάτων που προέκυψε από το συμβούλιο. Συγκεκριμένα στο κείμενο αναφέρονται οι επανειλημμένες αρνήσεις της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κύπρο και η ανάθεση στην Κομισιόν, επισταμένης παρακολούθησης της στάσης της Άγκυρας απέναντι στη Λευκωσία.
Η Τουρκία καλείται επιπλέον να εφαρμόσει τις συμφωνίες που έχει υπογράψει για επανεισδοχή των λαθρομεταναστών. Αναφέρονται στην αδιαμφισβήτητη υποχρέωσή της να διατηρεί σχέσεις καλής γειτονίας και να προωθεί την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών της, ακόμη κι αν είναι απαραίτητο να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Δεδομένης της διάστασης απόψεων, τα 27 κράτη μέλη αποφάσισαν ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών θα συνεχιστούν με το νέο έτος, χωρίς να φαίνονται στον ορίζοντα σημάδια τέτοια που να συνηγορούν προς μία πιο ταχεία εξέλιξή τους. Γι’ άλλη μία φορά, πάντως η Ε.Ε., κάλεσε την Τουρκία να βελτιώσει τις τεταμένες με την Κύπρο σχέσεις της. Δεν προχώρησε πάντως στο πάγωμα άλλων κεφαλαίων, καθώς αυτό θα δυσχέραινε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Η Κύπρος πάντως άφησε από την πλευρά της να εννοηθεί ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να παγώσει μονομερώς κάποια διαπραγματευτικά κεφάλαια στο μέλλον. Η θέση αυτή προκάλεσε αντιδράσεις από αρκετές χώρες και κυρίως τη Βρετανία.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου δήλωσε ότι «από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεών της το 2005 η Τουρκία έχει αναλάβει την υποχρέωση να τηρήσει μια σειρά από όρους και προϋποθέσεις. Η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί προς αυτές τις αυστηρές υποδείξεις της Ε.Ε. και ήδη από το 2006 το συμβούλιο των ΥΠΕΞ αποφάσισε το πάγωμα οκτώ διαπραγματευτικών -από τα 35- κεφαλαίων ενόσω αυτή η χώρα δεν εκπληρώνει μία από τις υποχρεώσεις της, δηλαδή την εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Άγκυρας, που σημαίνει την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επειδή όμως το συμβούλιο δεν κατάφερε να συμφωνήσει σε μια κοινή στάση απέναντι στην Τουρκία εξαιτίας της συνεχιζόμενης επιμονής της να μην αναγνωρίζει την Κύπρο, η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε να προχωρήσει στην εισαγωγή συγκεκριμένων όρων και προϋποθέσεων στα διαπραγματευτικά κεφάλαια, τα οποία σχετίζονται με κάθε μία από τις υποχρεώσεις της Τουρκίας».
«Αν η Τουρκία επιθυμεί πρόοδο στις διαπραγματεύσεις αυτών των κεφαλαίων, αυτό θα εξαρτάται αποκλειστικά από την ίδια, η οποία θα πρέπει να εκπληρώσει τους όρους που θα της τεθούν. Η μη εκπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων δεν θα επιτρέπει κάθε φορά το άνοιγμα καθενός από αυτά τα κεφάλαια», προειδοποίησε ο κ. Κυπριανού.
Αντιδράσεις από την Τουρκία για το κείμενο συμπερασμάτων
Αδικημένη δηλώνει από την πλευρά της η Τουρκία. Σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, «ατυχές είναι το γεγονός ότι στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. δεν εκτιμήθηκε η υποστήριξη της Τουρκίας προς τις διαπραγματεύσεις στο Νησί, ενώ κάποια μέλη σιώπησαν στο θέμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων που έχουν παγώσει με άδικες δικαιολογίες».
Στην ανακοίνωση επισημαίνεται επιπλέον ότι «παρά τις έντονες και καλοπροαίρετες προσπάθειες μελών του Συμβουλίου που γνωρίζουν τη σημασία της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., με πρώτη την προεδρεύουσα Σουηδία και με δεδομένες τις προσδοκίες για επιτυχή έκβαση των συνομιλιών που συνεχίζονται στο Νησί μεταξύ των δύο ηγετών, είδαμε ότι ο περιορισμένος ορίζοντας ενός μέλους, εκφράστηκε σε ορισμένα σημεία των συμπερασμάτων του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και μάλιστα με τρόπο αντίθετο προς το διεθνές δίκαιο».
Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας υπογραμμίζει ότι «δεν είναι δίκαιο να προβάλλεται προς την Τουρκία αίτημα σχετικά με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, τη στιγμή που δεν έχει τεθεί εξ’ ολοκλήρου σε εφαρμογή η απόφαση που έλαβε το Συμβούλιο της Ε.Ε. στις 26 Απριλίου 2004 για την άρση των περιορισμών που εφαρμόζονται εναντίον της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου και δεν έχουν επίσης γίνει πραγματικότητα οι δεσμεύσεις που υπήρξαν μέχρι σήμερα στο θέμα αυτό», τονίζοντας ότι «αποκαλύφθηκε για άλλη μια φορά πόσο αναγκαία είναι η εφαρμογή της διαπίστωσης της Επιτροπής ότι οι διμερείς σχέσεις και η διαδικασία διεύρυνσης είναι θέματα που πρέπει να εκλαμβάνονται ανεξάρτητα».
«Χείρα βοηθείας» από τις ΗΠΑ ζητά ο Τούρκος πρωθυπουργός
Πιο άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στο Κυπριακό, μέσω συμμετοχής τους σε τετραμερείς συναντήσεις με την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, ζήτησε από τον Αμερικανό πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στη συνάντηση που είχε με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο Τούρκος πρωθυπουργός έθεσε ξανά ορισμένα μειονοτικά ζητήματα.
Αμέσως μετά τη συνάντηση, ο Ερντογάν εξέφρασε την ελπίδα να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις μέχρι το Μάρτιο, ενώ αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στην Κύπρο με τον ειδικό σύμβουλο του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αλεξάντερ Ντάουνερ, τόνισε ότι θα πρέπει να επιταχυνθούν. Εξέφρασε επιπλέον την άποψη ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να εμπλακούν ενεργητικότερα και να συναντιούνται με την εγγυήτρια δύναμη Τουρκία, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, κάθε δύο μήνες. «Ο γενικός γραμματέας θα πρέπει να ενθαρρύνει αυτές τις συναντήσεις, γιατί είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται από καιρό, σε καιρό», είπε χαρακτηριστικά, ο Ερντογάν. Η Λευκωσία πάντως έσπευσε να αρνηθεί τη συγκεκριμένη πρόταση του Τούρκου πρωθυπουργού.
Η απάντηση της κυπριακής κυβέρνησης στην πρόταση Ερντογάν ήρθε δια στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου, Στ. Στεφάνου: «Δεν πρέπει να επαναλάβουμε διαδικασίες που ακολουθήθηκαν το 2004 και αποδείχθηκαν ατελέσφορες», τόνισε.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, διέψευσε κατηγορηματικά τα σενάρια που είδαν το φως της δημοσιότητας, σύμφωνα με τα οποία η Άγκυρα εξετάζει το ενδεχόμενο απόσυρσης μέρους των στρατευμάτων της από το ψευδοκράτος και αποστολή τους στο Αφγανιστάν.
Μιλώντας αργότερα στη σχολή διπλωματίας του Πανεπιστημίου «Τζον Χόπκινς», ισχυρίστηκε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά προσπαθεί να αποκλείσει τους Τουρκοκυπρίους από την Ε.Ε. και εγείρει εμπόδια στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και κατέληξε «εμείς εργαζόμαστε για την εξεύρεση μιας συνολικής και ειρηνικής λύσης με εκ περιτροπής προεδρία».
Για μία ακόμη φορά έκανε πάντως λόγο για μουσουλμανική μειονότητα. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τόνισε ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που μπορεί να επιλυθεί μόνο σε πλαίσιο αμοιβαιότητας, ζητώντας να ληφθούν ανάλογα μέτρα για τη θρησκευτική ελευθερία των 130.000 «Τούρκων» που ζουν στη Θράκη.
«Υπάρχουν 3.000 Έλληνες στην Τουρκία που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Υπάρχουν και στη Θράκη 130.000 Τούρκοι που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα. Εγείραμε το πρόβλημα στις συνομιλίες μας με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, όταν ήλθε στην Κωνσταντινούπολη, για να δούμε πώς θα τα αντιμετωπίσουμε. Οι ορθόδοξοι κληρικοί λένε ότι έχουν προβλήματα, αλλά ανάλογα έχουν και οι δικοί μας στη Θράκη, οι οποίοι πρέπει να απολαύσουν συγκεκριμένα δικαιώματα» υποστήριξε ο κ. Ερντογάν. Όπως ανέφερε ο κ. Παπανδρέου ήταν «θετικός» στην πρόσκληση για συζήτηση. Των δηλώσεων αυτών είχαν προηγηθεί δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος είχε αναφερθεί στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης αλλά και στην ανεμπόδιστη δραστηριότητα του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Από Βρυξελλών απάντησε η ελληνική πλευρά. Ο αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών, Δ. Δρούτσας ξεκαθάρισε «δεν συζητούμε θέματα μουσουλμανικής μειονότητας, άρα θέματα Ελλήνων πολιτών. Η Τουρκία μπορεί να λέει ο,τι θέλει. Σε αυτό το θέμα είμαστε κάθετοι».
Πηγές: «Το Βήμα», «Ελευθεροτυπία», «Έθνος»
Φόρουμ 